Het had de climax moeten zijn van het al 6 jaar durende gevecht met de Belastingdienst: de uitspraak van de Hoge Raad in de zaak over de gezonde lunch voor de werknemers van Koppert Cress. En het startpunt voor een nieuwe beweging: de gezonde lunchcultuur. Dat liep even anders, want de uitspraak is uitgesteld. Maar de beweging voor een ‘groenterijke, relaxte en sociale lunch is van start.
Waarom wordt je in Nederland als werkgever gestraft voor het feit dat je je werknemers gezond laat eten? Die vraag staat centraal in de juridische strijd die Rob Baan van Koppert Cress tot voor de Hoge Raad uitvecht. De uitspraak werd vorige week verwacht, maar we moeten nog even geduld hebben. Het wordt op zijn vroegst medio december maar het kan ook 2024 worden.
Terug naar het begin. Rob Baan wil van Nederland de ‘gezondste delta ter wereld maken’. Hij is overtuigd van het uitgangspunt ‘voeding is gezondheid’ en timmert daar onophoudelijk mee aan de weg bij politici maar ook gewoon in zijn eigen bedrijf, Koppert Cress. Door zijn medewerkers gratis een gezonde lunch aan te bieden. Dat bevordert immers hun vitaliteit en welzijn. In de woorden van Baan: “ik bescherm de linker- en de rechternier van mijn personeel”. Net zoals je beschermingsmiddelen als veiligheidsschoenen of een helm ter beschikking stelt als onderdeel van het Arbobeleid van je bedrijf.
‘Nog drie vleeseters’
In samenwerking met cateraar Bob Hutten verbande Baan de ‘kadaverstaven’ uit het bedrijfsrestaurant. De werknemers kregen er kleurrijke en lekkere plantaardige gerechten voor terug – gratis dus – en gingen ‘om’. Op drie vleeseters na. Die nemen nog altijd hun eigen broodtrommeltje mee, zegt Baan.
Maar de Belastingdienst dacht anders over het gebaar van een gezonde en ook nog eens gratis lunch en een slepend juridisch proces ontspon zich. Baan verloor, verloor in beroep en toog naar de Hoge Raad. En hé, daar kwam de advocaat-generaal met een signaal: “Ik kom tot een andere conclusie dan ik had verwacht na eerste bestudering van de zaak”. Reden voor Baan om, ook al is de uitspraak er nog niet, de Beweging Groenterijke, Relaxte, Sociale Lunch op te starten. Met die beweging voor de toekomst van gezonde lunches, inclusief manifest, platform (www.nieuwelunchcultuur.nl) en partners (Rabobank, BeBright Consultancy, GroentenFruit Huis. Koppert Cress, Hutten Catering, Veneca en de Transitie Coalitie Voedsel hebben zich al aangesloten), wil Baan een verandering van wetgeving bewerkstelligen. De wetgever zou het aantrekkelijk moeten maken voor werkgevers om ‘gezond’ te promoten en de ‘straf’ (80% belasting over verkapt loon vanwege de gratis lunch) eraf halen.
De wetgever zou het aantrekkelijk moeten maken voor werkgevers om ‘gezond’ te promoten en de ‘straf’ (80% belasting over verkapt loon) eraf halen
‘Coalition of the willing’
Tijdens een lunchbijeenkomst (hoe kan het ook anders) schetsen de organisatoren een ‘Nieuwe Nederlandse Lunchcultuur’. We weten natuurlijk allemaal dat de Nederlandse lunchcultuur weinig inspirerend is. De meeste mensen eten meegebrachte boterhammen, als het tegenzit gewoon aan hun bureau. Zo halen we nooit de dagelijks aanbevolen hoeveelheid van 250 gram groente en 200 gram fruit. En dat terwijl lunchen zo gemakkelijk anders, beter, kan. Tijdens een paneldiscussie pleitten Ard van der Steur (Veneca), Bob Hutten (Hutten Catering) en Natasja van der Lely (Koppert Cress), onder leiding van Marjolein Geurts van BeBright, voor een coalition of the willing die Nederland gezonder willen maken. Dat zou niet ingewikkeld hoeven te zijn, aangezien Nederland zo’n 3.500 cateringlocaties telt. “Wij krijgen geen tender meer binnen zonder dat daarin om gezondheid of duurzaamheid gevraagd wordt,” zegt Hutten. Als werkgevers de kans schoon zien om hun verantwoordelijkheid te nemen voor de gezondheid van hun medewerkers, dan ontstaat vanzelf ‘massa’ die ook naar scholen en ziekenhuizen, de andere pijlers waar de beweging zich op richt, door kan werken.
Waar draaide de zaak van Koppert Cress nu precies om?
Dat leggen Frank Werger en Marco Dijkshoorn in een notendop uit. Al sinds 1941 staat in de wet dat door de werkgever gratis verstrekte lunches een vorm van loon in natura zijn en dus belast. In de praktijk betekent dat dat er met normbedragen gewerkt wordt, momenteel €3,55 per medewerker per dag. Daarover moet de werkgever zo’n €2,50 afdragen. In het geval van Koppert Cress gaat het over vele tienduizenden euro’s.
Bij Koppert Cress maakte de gezonde lunch echter onderdeel uit van het arbobeleid, als maatregel gericht op vitaliteit en welzijn van de medewerkers. Dat is ook door een arbo-arts zo vastgelegd. En arbovoorzieningen zijn onbelast. Wat ontstond was een geschil met de Belastingdienst, die de wet uitvoert, maar daarnaast ook een zuivere juridische vraag: kan een maaltijd onder die en die voorwaarden als arbovoorziening gelden? Over het antwoord op die vraag doet de Hoge Raad dus binnenkort uitspraak.
Voor andere bedrijven die dit ook zouden willen proberen, heeft de uitspraak in zoverre weinig zin meer, omdat de arbovrijstelling inmiddels is aangepast en ‘dichtgetimmerd’.
Fotocredits: Studio Sunny Side Up
